Rzadkie grejzeny z Wyrwaka

To już chyba tradycja, że święta Bożego Narodzenia są bezśnieżne ? Taka pogoda to jednak świetny pretekst, aby wybrać się na jakąś geoturystyczną wycieczkę. Gdy nie ma liści i śniegu wyraźnie widać ukształtowanie terenu i formy skalne.

Jednym z miejsc, które warto odwiedzić jest na pewno Wyrwak (400m n.p.m.) wznoszący się nad miejscowością Kamień koło Mirska. Występują tam niezwykle rzadkie skały, nazywane grejzenami. Grejzen jest skałą metamorficzną, najczęściej o jasnej barwie, której głównym składnikiem jest kwarc. Towarzyszą mu – w zmiennych ilościach – muskowit, topaz, turmalin, fluoryt oraz inne minerały poboczne i akcesoryczne. Grejzeny powstają w procesie metasomatozy, która polega na częściowym lub całkowitym zastępowaniu pierwotnych substancji skał przez inne składniki chemiczne. W Polsce skały te występują jedynie w Górach i na Pogórzu Izerskim, gdzie odsłaniają się w pasie o długości 10 km i szerokości 200 m.

Najbardziej znane wystąpienie grejzenów to wzgórze Wyrwak (400 m n.p.m.), gdzie na szczycie odsłaniają się jasne ostańce skalne o wysokości do 1 m. Grejzeny tego rejonu związane są z oddziaływaniem na gnejsy izerskie niedalekiej karbońskiej intruzji granitoidów karkonoskich. Na stokach Wyrwaka grejzeny były eksploatowane m.in. na potrzeby przemysłu ceramicznego. Zbieracze minerałów poszukują tam m.in. rzadkich kryształów topazu i czarnych turmalinów.